บิดอะฮฺลำดับแรกๆ
قال شيخ الإسلام ابن تيمية رحمه الله : “وكانت البدع الأولى مثل ” بدعة الخوارج ” إنما هي من سوء فهمهم للقرآن لم يقصدوا معارضته لكن فهموا منه ما لم يدل عليه فظنوا أنه يوجب تكفير أرباب الذنوب ; إذ كان المؤمن هو البر التقي . قالوا : فمن لم يكن برا تقيا فهو كافر وهو مخلد في النار . ثم قالوا : وعثمان وعلي ومن والاهما ليسوا بمؤمنين ; لأنهم حكموا بغير ما أنزل الله”
ท่านชัยคุลอิสลาม อิบนุ ตัยมียะฮฺ ได้กล่าวว่า “และบิดอะฮฺลำดับแรกๆนั้น เช่น บิดอะฮฺของกลุ่มค่อวาริจ แท้จริงมันเกิดมาจากความเข้าใจที่ย่ำแย่ของพวกเขาที่มีต่ออัลกุรอาน โดยที่พวกเขาไม่ได้มีเจตนาที่จะคัดค้านอัลกุรอานแต่อย่างใด แต่ทว่าพวกเขานั้นเข้าใจอัลกุรอานด้วยความเข้าใจที่อัลกุรอานไม่ได้บ่งบอกเอาไว้ ดังนั้นพวกเขาจึงคาดเดาเอาเองว่า บรรดาผู้กระทำบาปนั้นคือผู้ปฏิเสธอิสลาม เนื่องจากว่าผู้ศรัทธาต่ออิสลามนั้นคือ คนดีมีความยำเกรง พวกเขาจึงอ้างว่า ดังนั้น(ผู้ศรัทธาต่ออิสลาม)ผู้ใดที่ไม่ใช่คนดีมีความยำเกรง ก็เท่ากับว่าเขาคือผู้ปฏิเสธอิสลาม และจะต้องอยู่ในขุมนรกตลอดกาล จากนั้น(อันเนื่องจากความเข้าใจผิดนี้)พวกเขาจึงกล่าวว่า และ(ท่าน)อุษมาน และ(ท่าน)อะลี และผู้ใดก็ตามที่ให้ความรักต่อบุคคลทั้งสองนี้ ถือว่าผู้นั้นมิใช่ผู้ศรัทธาต่ออิสลาม เนื่องจากว่าพวกเขาตัดสินชี้ขาดด้วยสิ่งอื่นที่มิใช่บทบัญญัติที่อัลลอฮฺทรงประทานมาให้”
(มัจมูอฺ อัลฟะตาวา ของชัยคุลอิสลาม อิบนุ ตัยมียะฮฺ เล่มที่ 13 หน้าที่ 30-31)
คำอธิบายเสริม
จากข้อความนี้ เราจะสังเกตเห็นประเด็นหนึ่งที่ชัดๆก็คือ อันตรายของการเข้าใจอัลกุรอานอย่างผิดๆ ซึ่งเป็นความเข้าใจที่อัลกุรอานมิได้บ่งบอกเอาไว้หรือไม่ได้มีจุดประสงค์ตามนั้น ถือว่าเป็นเรื่องที่อันตรายและมีโทษมหันต์ เพราะมันเป็นบ่อเกิดของบิดอะฮฺ(อุตริกรรม)ที่ร้ายแรงซึ่งถูกต่อเติมเข้ามาในคำสอนศาสนา ดังที่เกิดขึ้นกับกลุ่มค่อวาริจมาแล้วในอดีต จวบจนกระทั่งปัจจุบันในรูปแบบของกลุ่มและองค์กรต่างๆที่หลงผิด ที่มีการให้ความหมายอัลกุรอานแบบผิดๆ ด้วยการคิดคาดเดาเอาเอง ซึ่งทำให้โลกปัจจุบันต้องคุกรุ่นไปด้วยเปลวไฟแห่งความโกลาหล
ฉะนั้นจงระงับไฟร้อนแห่งฟิตนะฮฺโดยเริ่มจากตัวของท่านเอง ด้วยการไม่พูด ไม่สอน ไม่เข้าใจศาสนาด้วยตนเอง หรือด้วยแหล่งความรู้ที่ผิดๆ และจงเอาใจใส่ต่อการเรียนรู้ศาสนาจากแหล่งความรู้ที่ถูกต้อง เพื่อที่ท่านจะได้เป็นผู้หนึ่งที่รอดพ้นจากเปลวไฟของฟิตนะฮฺอันร้อนแรงนี้
…อัคคีภัยเกิดจากประกายไฟเล็กๆฉันใด ฟิตนะฮฺความวุ่นวายร้ายแรงก็เกิดมาจากความหลงผิดที่ถูกมองว่าเล็กๆฉันนั้น…